Podatek od towarów i usług (VAT)

VAT to podatek od towarów i usług, stanowiący główne źródło dochodu budżetu państwa. Według definicji podatek VAT stanowi różnice pomiędzy VAT uzyskanym ze sprzedaży towarów klientom (podatek należny) a VAT zapłaconym przy zakupie danego towaru (podatek naliczony). Mówiąc prościej jest to podatek dotyczący zarówno sprzedawców, jak i konsumentów, ponieważ jest to wartość doliczana do każdej transakcji. Mechanizm jego rozliczania sprawia, że w praktyce wysokość podatku przerzucana jest na konsumenta. Ponadto VAT wprowadzany jest po kolei na każdym etapie produkcji, przy czym nie obciąża całego obrotu, a tylko konkretną wartość, której dotyczy. Dlatego też podatnik, na którego spada odpowiedzialność obliczania i wpłacenia podatku do odpowiedniego urzędu skarbowego, płaci jego wysokość zależną od sprzedaży. Co istotne również prawo do odliczenia podatku zapłaconego we wcześniejszym etapie obrotu. Obliczenie podatku VAT nie należy do łatwych rzeczy dlatego można się tym zwrócić do biura rachunkowego, które zrobi to za nas.

 

VAT jako powszechny podatek obrotowy w Polsce obowiązuje od 1993 roku. Od 1 maja 2004 roku jego kształt dostosowany został do wytycznych wspólnego unijnego systemu podatkowego od wartości dodanej. Co więcej aby VAT nie stał się narzędziem w jakikolwiek sposób utrudniającym swobodnym przepływ towarów i usług na terenie UE, w prawie wspólnotowym wprowadzono zasady regulujący jego „funkcjonowanie” w praktyce.

 

Zasady regulujące podatek VAT to:

• zasada neutralności – stanowi o tym, że ciężar ekonomiczny tego podatku ponosi wyłącznie konsument nabywający daną usługę lub towar, będący jednocześnie końcowym ogniwem obrotu, gdyż na każdym etapie obrotu podatnicy korzystają z możliwości odliczania od podatku należnego podatku przy nabyciu towarów i usług;
• zasada powszechności – obowiązująca na dwóch płaszczyznach podatkowych. Po pierwsze jako obciążenie podatkiem od towarów i usług każdego etapu obrotu towarem lub usługą. Po drugie jako obciążenie podatkiem VAT możliwie szerokiego katalogu dóbr i usług;
• zasada unikania podwójnego opodatkowania oraz braku opodatkowania – jak sama nazwa wskazuje oznacza dążenie do jednokrotnego opodatkowania tej samej fazy obrotu;
• zasada zachowania konkurencji – ma na celu zapewnienie podatnikom działającym w różnych państwach członkowskich UE tych samych warunków opodatkowania.

 

Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT

Według Art. 5 ustawy o podatku VAT, podatkiem powinny zostać obciążone następujące czynności:

1. odpłata dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terenie kraju;

2. eksport towarów poza terytorium Unii Europejskiej dokonywany przez:

• dostawcę lub na jego rzecz;
• nabywcę mającego siedzibę poza granicami kraju lub na jego rzecz z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia czy też zaopatrzenia statków rekreacyjnych, turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych.

3. import towarów na terytorium kraju;

4. towary objęte remanentem likwidacyjnym;

5. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terenie kraju;

6. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

 Obowiązujące w Polsce stawki VAT

Podstawą do obliczania podatku VAT jest wszystko co stanowi zapłatę, którą otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży, dostawca towarów lub usług, włącznie z dotacjami i subwencjami, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towaru lub usługi.

 

Aktualnie obowiązujące w Polsce stawki podatku VAT, wynoszą:

• 23% – podstawowa stawka podatku VAT;
• 8% – stawka obniżona (roboty budowlano-remontowe i wszystko, co z tym związane);
• 5% – stawka obniżona (produkty rolne, inwentarz żywy);
• 0% – stawka dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu towarów.

Warto jednak mieć na uwadze, że w określonych sytuacjach przysługuje podatnikom prawo do zwolnień z podatku VAT.