Od 1 stycznia 2017 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące podatku od spadków i darowizn. Wedle ustawy opodatkowane są m.in. dziedziczenie, zapis, darowizna, zasiedzenie, nieodpłatne zniesienie współwłasności, zachowek, renta użytkowania oraz służebności, wkład oszczędnościowy, jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, rzeczy znajdujące się poza granicami Polski, które w momencie otwarcia spadku/ zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem RP.
Kim są podatnicy i kim są płatnicy? Warto wiedzieć, że to nie zawsze te same osoby. Podatnikami bowiem są wszystkie osoby fizyczne, które nabyły spadek bądź darowiznę, natomiast płatnikami są notariusze sporządzający stosowne umowy.
W prawie podatkowym istotną kwestią jest rozgraniczenie grup podatkowych. Polskie prawo rozróżnia trzy, a mianowicie:
- GRUPA I – małżonek, zstępni, wstępni, pasierbowie, zięciowie, synowe, rodzeństwo, ojczym, macocha oraz teściowie,
- GRUPA II – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków oraz małżonkowie innych zstępnych,
- GRUPA III – pozostali.
Polskie prawo przewidziało dla każdej z wyżej wymienionych grup kwoty wolne od podatku, czyli progi, po nieprzekroczeniu których spadkobiercy oraz obdarowani nie będą musieli zapłacić podatku. Kwoty uzależnione są od tego, do której zalicza się dany spadkobierca bądź obdarowany i wynoszą:
- GRUPA I – 9.637 zł,
- GRUPA II – 7.276 zł,
- GRUPA III – 4.902 zł.
W tym miejscu należy podkreślić, że powyższe kwoty dotyczą pięciu lat od dnia nabycia darowizny bądź spadku, czyli kumulują się.
Warto jednak wiedzieć, że są przypadki, w których następuje zwolnienie od obowiązku podatkowego przez I grupę i są to następujące sytuacje:
- w przypadku zgłoszenia nabycia własności do urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od daty powstania obowiązku zapłaty podatku – dotyczy to zarówno spadków, jak i darowizn,
- w momencie, w którym przedmiotem darowizny lub polecenia darczyńcy są pieniądze, natomiast wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie wcześniejszych pięciu lat , w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym (art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy).
Jeżeli podatnik nabędzie spadek lub darowiznę, która przekracza wyżej wymienione kwoty, prawo polskie nakłada na niego obowiązek podatkowy. W praktyce oznacza to, że podatnik powinien złożyć do urzędu skarbowego odpowiedni formularz w ciągu miesiąca od dnia otrzymania spadku bądź darowizny. Jest to obligatoryjna czynność, którą musi uczynić każdy obdarowany i spadkobierca, chyba że nabycie rzeczy bądź prawa majątkowego nastąpiło na podstawie aktu notarialnego. Wówczas płatnikiem podatku jest notariusz, który jednocześnie dokonuje zgłoszenia do właściwego urzędu skarbowego.
Przepisy prawa podatkowego zmieniają się bardzo szybko, dlatego też warto je śledzić na bieżąco. To, co było aktualne 2 lata temu, obecnie straciło rację bytu. Jeżeli jednak mamy jakieś wątpliwości dotyczące podatku od spadków i darowizn, zasięgnijmy rady urzędu skarbowego bądź doradcy podatkowego, który każdorazowo pomoże nam w dokonaniu wszystkich niezbędnych czynności.